خانه مرتاض مربوط به دوره قاجار است و در یزد، خیابان ایرانشهر واقع شده است. این خانه از دو بخش تشکیل شده است و هر بخش، حیاط و ورودی جداگانه خود را دارد. در عین حال این دو بخش به شکلی ظریف به یکدیگر مرتبط هستند. با گذشتن از سردر، هشتی زیبا و راهرو می توان به حیاط اصلی رسید. حیاط اصلی، حیاطی است که بر روی آن بیشتر کار شده است و مهم ترین عنصر آن ایوانی است که با بادگیر خود، بیش از دیگر عناصر حیاط جلوه گری می کند. خانه مرتاض در سال ۱۳۷۴ از طرف خانواده مرتاض به دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد اهدا شده است. این اثر به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.